این بخش از حاشیه جنوبی دریایخزر که به نام استان گلستان در جغرافیای سیاسی کشور مشخص شده، یکی از مستعدترین مناطق کشور در زمینه منابع متعدد طبیعی و همچنین موقعیت بینظیر جغرافیایی است. اما استان گلستان با این همه استعدادهای فراوان در زمینههای مختلف اقتصادی و فرهنگی هنوز بهعنوان یکی از استانهای محروم کشور شناخته میشود. هنوز هم در این استان روستاها و بخشهای زیادی را میتوان پیدا کرد که مردم آن با سختی روزگار سپری میکنند و از فقر امکانات در رنج هستند. در این استان آمار بیکاری طی سالهای اخیر افزایش یافته و این باعث شده تا نرخ مهاجران از این استان نیز بالا رود. خیلی از کشاورزان و سرمایهگذاران هم انگیزه خود را برای ادامه فعالیت در این منطقه از دست دادهاند. حال این سؤال پیش میآید که اساسا چرا در استان گلستان میزان محرومیت اینقدر بالاست و برای رفع محرومیت در این منطقه شمالی و خوش آبوهوای کشور چه باید کرد؟ به همینخاطر با عیسی امامی، نماینده مردم گرگان و آققلا در مجلس شورای اسلامی گفتوگو کردهایم که در زیر میخوانید.
- چرا بسیاری از مناطق استان گلستان هنوز بهعنوان مناطق محروم کشور شناخته میشوند؟
با وجود استعداد خدادادی زیادی که در استان گلستان دیده میشود، نرخ بیکاری و محرومیت در این استان بسیار بالاست. در این استان به سرمایهگذاری مولد توجه نشده است. این میشود که نتیجه آماری محرومیت و بیکاری ناخوشایند است. در حال حاضر نیز سرمایهگذاری آنقدر نیست که کارگشا باشد و دولت آینده کشور باید این موضوع را مدنظر قرار دهد. طبق برنامه پنجم توسعه دولت موظف شده است 2درصد از اعتبارات بودجه عمومی را به مناطق محروم اختصاص دهد اما دولت فعلی خیلی در قالب قانون به این مسئله توجه نشان نداده و در لایحه بودجه سال92 این موضوع دیده نشده است. بنابراین انتظار میرود که در برنامههای دولت یازدهم این موضوع دیده شود. با فرصتهایی که در این استان دیده میشود این استعداد وجود دارد که رتبه بهتری را در میان استانهای کشور از لحاظ امکانات کسب کنیم و باید دولت با توجه به سرمایهگذاری مولد و تأمین منابع مالی لازم از طریق سرمایههای عمومی، خیلی از مناطق گلستان را از محرومیت و فقر خارج کند. گلستان جزو 8 استان محروم کشور بهحساب میآید و براساس آمار از 6 استان دیگر محروم کشور پایینتر است و در رده یکی مانده به آخر از نظر محرومیت قرار دارد و تنها یکاستان اوضاع بدتری نسبت به گلستان دارد و از استان ما محرومتر است.
- نرخ بیکاری در استان گلستان چقدر است؟ برخی کارشناسان این نرخ را 24 تا 30درصد اعلام کردهاند. آیا این نرخ درست است؟
البته برای بنده مشخص نیست که این نرخ از کجا استخراج شده است اما بههر ترتیب معلوم است که استان با بیکاری شدیدی روبهرو است. قسمت عظیمی از این بیکاری بهدلیل اقتصادی نبودن کشاورزی است. آمار نشان میدهد که 24-23درصد مردم استان در بخش کشاورزی مشغول فعالیت هستند و حدود 60درصد در بخش خدمات کار میکنند. با اینکه استان گلستان به یکی از قطبهای کشاورزی معروف شده، این آمار جالب نیست. جوانان امروز به سمت کارهایی غیر از کشاورزی روی میآورند و دنبالهرو کار پدر نیستند؛ چون کشاورزی سودآور نیست. در این میان عدهای نیز به مهاجرت روی میآورند.
- اساسا چرا استان گلستان تکمحصولی است و کشاورزان بیشتر در زمینه کاشت پنبه فعال هستند؟ آیا این موضوع باعث عقبماندگی استان از نظر کشاورزی بهرغم استعداد فراوانی که دارد، نمیشود؟
باید بگویم که پنبه هم فراموش شده است و اگر هم فردی در کاشت این محصول سرمایهگذاری کرده با مشکلات فراوانی روبهرو است. خیلی از صنایع مرتبط با پنبه در استان تعطیل شدهاست. کشاورزانی که با داشتن میانگین حدود 3هکتار زمین و حدود 3تن تولید، با درآمد ناخالص 65میلیون ریال در سال، با فقر مطلق روبهرو هستند. ما راضی هستیم که فعلا همین پنبه هم به وضعیت روزهای پیشین خود برگردد؛ چه برسد به رفع مشکل تکمحصولی بودن استان. برای برون رفت از این وضعیت دولت باید برای خرید محصول کشاورز متناسب با هزینههای تولید و مخارج زندگی وی اهمیت قائل شود.
- اگر یکباره در یکسال این محصول دچار آفت شود کشاورزان و سرمایهگذاران استان بهشدت آسیب نمیبینند؟
همین اتفاق افتاده ولی باز هم وضعیت کشاورزی استان زمانی که پنبه حال و روز امروز را نداشت خیلی بهتر بود. البته باید به سایر استعدادهای کشاورزی گلستان نیز توجه شود.
- در عید نوروز امسال هتلهای استان مورد استقبال قرار نگرفته بود و با اینکه در سایر استانهای شمالی کشور، پیداکردن اتاق خالی بسیار سخت بود، در استان گلستان اتاق خالی هتل با قیمت بسیار پایین بهراحتی پیدا میشد و براساس آمارهای منتشره بعد از عید، این استان در رتبه بالایی از نظر تعداد مسافران نوروزی قرار نگرفت. بهنظر شما در استان گلستان با این همه جاذبه گردشگری در زمینه جذب گردشگر و درآمدزایی از طریق صنعت توریسم، ضعیف عمل نشده است؟
در واقع باید گفت به مزیتهای این استان از نظر گردشگری توجه نشده و اگر هم کاری و سرمایهگذاریای صورت گرفته تاکنون تأثیرگذار نبوده است. همچنین موانع زیادی برای سرمایهگذارانی که بخواهند در این استان برای جذب گردشگر کاری انجام دهند وجود دارد که جلوی سرعت کار را بهشدت میگیرد. از سوی دیگر درآمدهای مردم بهگونهای نیست که بخواهند از فرصتهای گردشگری استقبال کنند. میانگین درآمد استان 50درصد پایینتر از میانگین درآمد مردم کشور است. بهعنوان نمونه یکمجتمع رفاهی- تفریحی در استان گلستان حدود 8سال است نیمهکاره مانده و سیستم بانکی با سرمایهگذاری مربوطه دچار مشکل شده و در واقع کاری که باید انجام میگرفته انجام نشده است. همین مسائل باعث میشود تا گردشگر بهدلیل نبود امکانات مناسب وارد این استان نشود. این در حالی است که بیشتر مسافران برای رسیدن به مشهد از این استان عبور میکنند و این فرصت خوبی است که بتوان گردشگران را در استان جذب کرد.
- یکی دیگر از مشکلات استان گلستان، جاری شدن سیل در فصول بارندگی است. چرا استان گلستان این همه از بروز سیلاب آسیب میبیند؟
حوضههای آبریز ما حدودا در 6نقطه قرار دارد. این باید تبدیل به فرصت شده و به بحث آبخیزداری، آببندان و سدبند و کنترل و مهار سیلاب بهعنوان یکفرصت نگاه شود. این مهم هنوز صورت نگرفته است. البته این امر سرمایهگذاری عظیمی را میطلبد و باید دولت آینده این را درنظر داشته باشد.
در بحث حفظ محیطزیست هم مشکلات فراوانی دیده میشود. تخریب جنگلها و دست بردن در بستر رودخانه تاکنون خسارتهای میلیاردی به استان وارد کرده است. با تلاشهایی که انجام دادهایم توانستهایم طرح جامع مهار سیلاب را در آبمنطقهای گلستان به تصویب برسانیم. در این میان نباید بهگونهای عمل شود که فقط در برخی بازههای زمانی که روزهای پربارش را پشتسر میگذاریم از روی ناچاری اقداماتی انجام دهیم.
در گلستان میزان میانگین بارش به 140میلیمتر میرسد و این استان را در معرض خطر جدی قرار میدهد. در عین حال ما با کمبود آب روبهرو هستیم و داریم رنج میبریم. این نشان میدهد که میزان بارشها و آبهای زیرزمینی موجود بهخوبی مدیریت نشده و اکنون این فرصت تبدیل به تهدید شده است. درخصوص سیلاب میتوان در یککلام گفت طی 10سال در استان گلستان، حدود 400قربانی و بیش از 100میلیارد تومان خسارت داشتهایم.
- وضعیت طرحهای مسکن مهر در استان و بهخصوص شهر گرگان چگونه است؟
فاز 3مسکن مهر شهر گرگان در ایستگاه راهآهن این شهر با مشکل روبهرو شده و در بازدیدههای میدانی ما و مسئولان راهوشهرسازی مشکلات آن مشخص شده است. مسکن مهر این منطقه از ابتدا از نظر جانمایی ایراد داشت. یکبخش دیگر نیز به سهامداران قبلی برمیگردد و باید افراد ذیصلاح جایگزین شوند. البته مشکلات به وزیر راهوشهرسازی اطلاع داده شده اما به هر ترتیب این پروژه تأخیر در واگذاری دارد.